ТАВДУГААР БҮЛЭГ
ТӨРИЙН БОЛОН НУТГИЙН ӨӨРӨӨ УДИРДАХ
БАЙГУУЛЛАГА, ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДИЙН
ҮҮРЭГ
9 дүгээр зүйл.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч
9.1. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч монгол хэл, бичиг үсгээ эзэмших,
хэрэглэх, хамгаалах, хөгжүүлэх талаар дараах үүрэг хүлээнэ:
9.1.1. монгол хэл, бичиг үсгээ эзэмших, хэрэглэх, хамгаалах,
хөгжүүлэхтэй холбоотой төрийн бодлогын талаарх саналыг Улсын Их
Хуралд өргөн мэдүүлэх;
9.1.2. монгол хэл, бичиг үсгээ эзэмших, хэрэглэх, хамгаалах,
хөгжүүлэх чиглэлээр хэрэгжүүлж байгаа ажил, анхаарах асуудлын талаар
хоёр жил тутам Улсын Их Хуралд мэдээлэл хийх;
9.1.3. монгол хэл, бичиг үсгээ хэрэглэх, эзэмших, хамгаалах,
хөгжүүлэх чиглэлээр зарлиг гаргах, төрийн холбогдох байгууллагад
чиглэл өгөх;
9.1.4. энэ хуулийн 21.1-д заасан эрх бүхий байгууллагын
бүрэлдэхүүнийг томилж, чөлөөлөх;
9.1.5 .монгол хэл, бичиг үсгээ хамгаалах, хөгжүүлэх талаар идэвх
санаачилга гаргасан иргэн, хуулийн этгээдэд дөрвөн жил тутамд Монгол
Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит шагнал олгох;
9.1.6. хуульд заасан бусад үүрэг.
10 дугаар зүйл.
Монгол Улсын Их Хурал
10.1. Монгол Улсын Их Хурал монгол хэл, бичиг үсгээ эзэмших, хэрэглэх,
хамгаалах, хөгжүүлэх талаар дараах үүрэг хүлээнэ:
10.1.1. монгол хэл, бичиг үсгээ эзэмших, хэрэглэх, хамгаалах,
хөгжүүлэх талаар төрөөс баримтлах бодлогыг тодорхойлох;
10.1.2. монгол хэл, бичиг үсгийг хэрэглэх, хамгаалах, хөгжүүлэх улс
төр, эдийн засгийн баталгааг бүрдүүлэх;
10.1.3. монгол хэл, бичиг үсгийг хэрэглэх, хамгаалах, хөгжүүлэхтэй
холбогдсон хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих;
10.1.4. хуульд заасан бусад үүрэг.
11 дүгээр зүйл.
Монгол Улсын Засгийн газар
11.1. Монгол Улсын Засгийн газар монгол хэл, бичиг үсгээ эзэмших,
хэрэглэх, хамгаалах, хөгжүүлэх талаар дараах үүрэг хүлээнэ:
11.1.1. монгол хэлний талаарх төрийн бодлого, хууль тогтоомжийн
хэрэгжилтийг зохион байгуулж, хангах;
11.1.2. монгол хэл, бичиг үсгийн хэрэглээг нэмэгдүүлэх, хамгаалах,
хөгжүүлэх, үндэсний бичгийн хэрэглээнд албан ёсоор шилжих дунд болон
урт хугацааны үндэсний хөтөлбөр, дүрэм, журам, үндсэн чиглэл
боловсруулж хэрэгжүүлэх;
11.1.3. гадаад улсад оршин суугаа Монгол Улсын иргэн, түүний гэр бүлд
монгол хэл, бичиг үсэг, уламжлалт зан заншил, түүх соёлын мэдлэг
эзэмшихэд нь дэмжлэг үзүүлэх ажлыг зохион байгуулах;
11.1.4. төрийн захиргааны бүх шатны байгууллагын төрийн албан хэрэгт
кирил болон үндэсний бичгийн хэлний хэм хэмжээг мөрдүүлж хэвшүүлэх
ажлыг зохион байгуулах;
11.1.5. хуульд заасан бусад үүрэг.
12 дугаар зүйл.
Төрийн албаны төв байгууллага
12.1. Төрийн албаны төв байгууллага дараах үүрэг хүлээнэ:
12.1.1. төрийн албанд анх орох иргэнээс авах монгол хэлний шалгалтыг
энэ хуулийн 21.1-д заасан эрх бүхий байгууллагаас баталсан агуулгын
дагуу зохион байгуулж, холбогдох мэдээллийн сан бүрдүүлэх;
12.1.2.хуульд заасан бусад үүрэг.
зүйл13
дугаар зүйл.
Боловсрол, шинжлэх ухааны асуудал эрхэлсэн төрийн
захиргааны төв байгууллага
13.1. Боловсрол, шинжлэх ухааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны
төв байгууллага дараах үүрэг хүлээнэ:
13.1.1. бүх шатны боловсролын сургалтын байгууллагын монгол хэл,
үндэсний бичиг, уран зохиолын хичээлийн агуулга, хөтөлбөр, сургалтын
төлөвлөгөөг энэ хуулийн 21.1-д заасан эрх бүхий байгууллагын саналыг
тусган батлах;
13.1.2. их, дээд сургуульд элсэгчдээс авах элсэлтийн ерөнхий
шалгалтын монгол хэлний шалгалтын агуулгыг энэ хуулийн 21.1-д заасан
эрх бүхий байгууллагын саналыг тусган батлах;
13.1.3. сурган хүмүүжүүлэх ухаан, хэл шинжлэл, уран зохиол, сэтгүүл
зүйн чиглэлээр их, дээд сургуульд элсэгчдээс авах монгол хэл,
бичгийн шалгалтын тусгайлсан журам боловсруулах;
13.1.4. суралцагчдын дийлэнх олонх хүн амын өөр хэл бүхий үндэстний
цөөнх байвал сургалтыг хос хэлний хөтөлбөрөөр явуулах бөгөөд хос
хэлний хөтөлбөрийн агуулгыг батлах;
13.1.5. үндэстний цөөнх монгол хэл болон эх хэл дээр боловсрол
эзэмших, соёл, зан заншлаа өвлөх, шинжлэх ухааны үйл ажиллагаа
явуулах нөхцөлийг бүрдүүлэх ажлыг зохион байгуулах;
13.1.6. хуульд заасан бусад үүрэг.
14 дүгээр зүйл.
Соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв
байгууллага
14.1. Соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага
дараах үүрэг хүлээнэ:
14.1.1. монгол хэл, бичгийн соёлын өвийг хамгаалах, үндэсний монгол
бичгээрх оюуны өв сан, ардын аман зохиол болон монгол утга зохиолын
судалгаа, сургалтыг өргөжүүлэх ажлыг боловсролын байгууллагатай
хамтран хэрэгжүүлэх;
14.1.2. хуульд заасан бусад үүрэг.
15 дугаар зүйл.
Мэдээлэл, харилцаа холбооны асуудал эрхэлсэн төрийн
захиргааны байгууллага
15.1. Мэдээлэл, харилцаа холбооны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны
байгууллага дараах үүрэг хүлээнэ:
15.1.1. цахим орчинд монгол хэл, бичгийн хэрэглээг нэмэгдүүлэх;
15.1.2. латин үсэг хэрэглэх загварчилсан дүрэм, журмыг мөрдүүлэх
ажлыг энэ хуулийн 22.1-д заасан эрх бүхий судалгааны байгууллага,
холбогдох бусад байгууллагатай хамтран хэрэгжүүлэх;
15.1.3. энэ хуулийн 21.1-д заасан эрх бүхий байгууллагын баталсан
кирил болон үндэсний бичгийн хооронд харилцан хөрвүүлэг хийх, зөв
бичих дүрмийн алдаа хянах болон бусад холбогдох программын хэрэглээг
нэмэгдүүлэх, цахим орчинд нэвтрүүлэх ажлыг зохион байгуулах;
15.1.4.хуульд заасан бусад үүрэг.
16 дугаар зүйл.
Ерөнхий боловсролын сургууль
16.1. Ерөнхий боловсролын сургууль дараах үүрэг хүлээнэ:
16.1.1. суралцагчдад монгол хэл, үндэсний бичиг, уран зохиолын
хичээлийг эрх бүхий байгууллагаас баталсан хөтөлбөр, агуулга,
стандартын дагуу тасалдалгүй явуулах;
16.1.2. хуульд заасан бусад үүрэг.
16.2. зүйл
Энэ хуулийн 16.1.1 дэх заалт эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрлөөр
гадаад хэлээр сургалт явуулдаг ерөнхий боловсролын сургуульд нэгэн
адил хамаарна.
17 дугаар зүйл.
Аймаг, нийслэл, сум дүүргийн Засаг дарга
17.1. Аймаг, нийслэл, сум дүүргийн Засаг дарга дараах үүрэг хүлээнэ:
17.1.1. харьяа нутаг дэвсгэрийн хүрээнд энэ хуулийн хэрэгжилтийг
хангах, түүнтэй холбоотой үйл ажиллагааг уялдуулан зохион байгуулах,
хэрэгжилтэд хяналт тавих;
17.1.2. харьяа нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд албан байгууллага, гудамж,
талбайн нэр хаягийг кирил болон үндэсний бичгээр хослуулан, эсхүл
дангаар нь бичиж хэвших ажлыг зохион байгуулах;
17.1.3. үндэсний бичгийн хэрэглээг түгээн дэлгэрүүлэхэд идэвх
санаачилга гарган ажиллаж байгаа иргэн, хуулийн этгээдийг урамшуулах
ажлыг зохион байгуулах;
17.1.4. хуульд заасан бусад үүрэг.
18 дугаар зүйл.
Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах төрийн захиргааны
байгууллага
18.1. Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах төрийн захиргааны байгууллага
дараах үүрэг хүлээнэ:
18.1.1. энэ хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавьж, зөрчлийг холбогдох
байгууллагад хандан шийдвэрлүүлэх, үр дүнг шуурхай мэдээлэх;
18.1.2. хуульд заасан бусад үүрэг.
19 дүгээр зүйл.
Олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, хэвлэн
нийтлэх үйл ажиллагаа эрхэлдэг байгууллага
19.1. Олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, хэвлэн нийтлэх үйл
ажиллагаа эрхэлдэг байгууллага дараах үүрэг хүлээнэ:
19.1.1. монгол хэлний зөв бичих дүрэм, орчин цагийн утга зохиолын
монгол хэлний хэм хэмжээг чанд баримтлах;
19.1.2. сэтгүүлч, хэвлэл мэдээллийн ажилтны мэргэжлийн ур чадварын
шалгалтад монгол хэл, бичгийн мэдлэгийн шалгуур тогтоосон байх;
19.1.3. хуульд заасан бусад үүрэг.
20 дугаар зүйл.
Монгол Улсын иргэн
20.1. Монгол Улсын иргэн дараах эрх эдэлнэ:
20.1.1. монгол хэл, бичиг үсгээ сурч судлах, өвлөх, өвлүүлэх, монгол
хэлээ эзэмших, хэрэглэх, хамгаалах, хөгжүүлэх талаар санаачилга
гаргах;
20.1.2. хуульд заасан бусад эрх.
20.2. Монгол Улсын иргэн дараах журамт үүрэг хүлээнэ:
20.2.1. монгол хэлний хэм хэмжээг дагаж мөрдөх;
20.2.2. хуульд заасан бусад үүрэг. |
CHAPITRE V
POUVOIRS DES ORGANISMES DE GOUVERNANCE DE
L'ÉTAT ET DES COLLECTIVITÉS LOCALES ET DES
ORGANISMES LÉGISLATIFS
Article 9
Président de la
Mongolie
9.1
Le président de la Mongolie a les obligations suivantes en ce qui
concerne la connaissance, l'emploi, la protection et le
développement de la langue et des textes mongols:
9.1.1.
Soumettre des propositions au Grand Khoural d'État concernant la
politique nationale en matière de connaissance, d'emploi, de
protection et de développement de la langue et des littératures
mongoles;
9.1.2 Informer tous les deux ans le Grand Khoural d’État des
problèmes liés à la connaissance, à l’emploi, à la protection et
au développement de la langue et des littératures mongoles;
9.1.3
Promulguer des décrets sur l’emploi, la connaissance, la
protection et le développement de la langue et des littératures
mongoles;
9.1.4 Nommer et révoquer la composition des autorités compétentes
spécifiées à l'article 21.1 de la présente loi;
9.1.5
Décerner annuellement un prix présidentiel aux citoyens et aux personnes
morales qui ont lancé une initiative visant à protéger la langue et
l’alphabet mongols;
9.1.6 Toute autre obligation
prévue par la loi.
Article 10
Le Grand Khoural d'État de Mongolie
Le Grand Khoural d'État a les obligations suivantes en ce qui concerne la
connaissance, l’emploi, la protection et le développement de la
langue et des textes mongols:
10.1.1 Déterminer la politique de l'État en matière de connaissance,
d'emploi, de protection et de développement de la langue et des
littératures mongoles;
10.1.2
Créer des garanties politiques et économiques pour l’emploi, la
protection et le développement de la langue et de l’alphabet
mongols;
10.1.3 Surveiller l'application de la législation relative à
la connaissance, à la protection et au développement de la langue
mongole;
10.1.4 Toute autre obligation prévue par la loi.
Article 11
Gouvernement de Mongolie
Le gouvernement mongol a les obligations suivantes en ce qui
concerne la connaissance, l'emploi, la protection et le
développement de la langue et des littératures mongoles:
11.1.1 Organiser et assurer la mise en œuvre de la politique et de
la législation de l’État sur la langue mongole;
11.1.2
Développer, protéger et accroître la langue et l'alphabet
mongols, élaborer et mettre en œuvre des programmes, des directives,
des règles et des règlements nationaux, à moyen et à long terme, pour
l'application formelle des alphabets nationaux;
11.1.3 Organiser des travaux de soutien aux citoyens mongols et à
leur famille résidant à l'étranger dans les langues, les alphabets,
les coutumes
traditionnelles, les connaissances de l'histoire et de la culture mongoles;
11.1.4 Favoriser l’adoption de normes cyrilliques et de normes
linguistiques nationales dans les affaires de la fonction publique de tous les
niveaux de gouvernement;
11.1.5 Toute autre obligation
prévue par la loi.
Article 12
Le Conseil de la fonction
publique
12.1 Le Conseil de la fonction publique a les obligations suivantes:
12.1.1 Procéder à l'examen de la langue mongole parlée par un citoyen qui
entre dans la fonction publique, conformément au contenu approuvé par
les autorités compétentes et énoncé à l'article 21.1 de la présente
loi;
12.1.2 Toute autre obligation
prévue par la loi.
Article 13
Organisme administratif central chargé de l'éducation et de
la science
13.1
L'organisme administratif central chargé de l'éducation et de la
science doit respecter les obligations suivantes:
13.1.1 Refléter et approuver le contenu, les programmes et le plan
de formation des instituts nationaux d'éducation littéraire et
artistique en mongol de tous les niveaux des établissements
d'enseignement, tel qu'il est prévu au paragraphe 21.1 de la présente loi;
13.1.2 Approuver le contenu de l’examen de langue mongole pour l’examen
général de l'inscription dans les universités et les instituts,
conformément aux
propositions des autorités compétentes énumérées au paragraphe 21.1
de la présente loi;
13.1.3
Élaborer des règles spéciales pour les examens de langue et
d'écriture en mongol destinées aux inscriptions dans les universités d’éducation, de
linguistique, de littérature et de journalisme;
13.1.4 Offrir une formation
dans des programmes bilingues approuvés si une majorité d'étudiants
fait partie des minorités ethniques
ayant des langues différentes;
13.1.5 Organiser les travaux sur les
minorités ethniques dans les langues maternelles et dans la langue
mongole afin de créer les conditions nécessaires à la connaissance
de la culture et de favoriser les activités scientifiques;
13.1.6 Toute autre obligation prévue par la loi.
Article 14
Organisme administratif central chargé de la culture
14.1
L’organisme administratif central chargé des questions culturelles
doit assumer les obligations suivantes:
14.1.1 Coopérer avec les établissements d'enseignement à la
protection de la langue mongole et à la protection du patrimoine
culturel dans le but de favoriser la recherche et l'épanouissement
de la langue, de la littérature et du folklore mongols;
14.1.2 Toute autre obligation
prévue par la loi.
Article 15
Organisme administratif de l'État chargé des
questions d'information et de communication
15.1 L’organisme administratif de l’État chargé des
questions relatives à
l’information et aux communications a les obligations suivantes:
15.1.1.
Renforcer l'emploi de la langue et de l'écriture mongoles
dans l'environnement électronique;
15.1.2 Mettre en œuvre les règles normalisées pour l’utilisation des
lettres latines en coopération avec les instituts de recherche
agréés et les autres organisations concernées, tel qu'il est énoncé à l’article
22.1 de la présente loi;
15.1.3 Coordonner l’interprétation et corriger les règles d'écriture
nationales en cyrillique et approuvées par
les autorités compétentes visées au paragraphe 21.1 de la présente loi,
afin d’accroître le recours à la correction d’erreur et à d’autres
applications connexes;
15.1.4 Toute autre obligation
prévue par la loi.
Article 16
Les établissements
d'enseignement général
16.1
Les établissements d'enseignement général exercent les fonctions suivantes:
16.1.1
Donner des cours de langue en mongol et dans les matières
littéraires nationales conformément aux programmes, aux contenus et
aux normes approuvés par l'organisme compétent;
16.1.2. Toute autre obligation
prévue par la loi.
Article 16.2
Les dispositions du paragraphe 16.1.1 de la présente loi
s’appliquent également aux établissements d’enseignement général où
l’autorité compétente autorise la formation dans les langues étrangères.
Article 17
Les gouverneurs des aïmags,
de la capitale, des soums et des districts
17.1
Les gouverneurs de aïmags, de la capitale, des soums et des
districts exercent les fonctions suivantes:
17.1.1 Veiller à l'application de cette loi sur le territoire de la
Mongolie, coordonner les activités qui s'y rapportent et en
surveiller l'application;
17.1.2 Organiser les travaux des organismes, du domaine public et de
la correspondance relevant de la juridiction de la Mongolie dans les
documents écrits en cyrillique et dans la langue nationale;
17.1.3. Prévoir des incitations pour les citoyens et les
personnes morales pour lancer des initiatives visant à diffuser les textes
dans l'écriture nationale;
17.1.4. Toute autre obligation
prévue par la loi.
Article 18
Organisme administratif de la protection des
consommateurs
18.1 L’organisme administratif de l’État chargé des droits des
consommateurs a les obligations suivantes:
18.1.1 Surveiller l'application de la présente loi et résoudre les
infractions de la part de la société concernée et l'informer rapidement de
ses conclusions;
18.1.2 Toute autre obligation prévue par la loi.
Article 19
Organisme responsable des médias publics et des activités
de publication
19.1
L’organisme responsable des activités des médias et des
publications doit assumer les fonctions suivantes:
19.1.1 Respecter scrupuleusement les règles de correction de la
langue mongole et se conformer strictement aux normes de la
littérature mongole moderne;
19.1.2.
Déterminer les qualifications de la
langue et de l'écriture mongoles pour les exigences professionnelles
des journalistes et des travailleurs des médias;
19.1.3 Toute autre obligation
prévue par la loi.
Article 20
Citoyens de Mongolie
20.1 Les citoyens mongols ont les droits suivants:
20.1.1 Lancer des recherches sur la langue mongole, l'alphabet, le
patrimoine, la connaissance, l'emploi, la protection
et le développement de la langue mongole;
20.1.2 Tout autre droit prévu par la loi.
20.2
Les citoyens mongols ont les obligations suivantes:
20.2.1
Se conformer aux règles de la langue mongole:
20.2.2. Toute autre obligation
prévue par la loi. |